Özet:
GEBELERDE SAĞLIK OKURYAZARLIĞI DÜZEYİ İLE ÜÇÜNCÜ EL SİGARA DUMANI FARKINDALIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Durmuş M. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doğum-Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Aydın, 2023.
Amaç: Bu çalışma, gebelerde sağlık okuryazarlığı düzeyi ile üçüncü el sigara dumanı hakkında farkındalık düzeyi ve aralarındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapıldı.
Gereç ve yöntem: Analitik ve kesitsel tipte yapılan bu araştırma, Haziran 2022-Kasım 2022 tarihleri arasında, İstanbul’da bir hastanenin gebe polikliniklerine başvuran 340 gebe ile yürütüldü. Veriler, kişisel bilgi formu, Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği ve Üçüncü El Sigara Dumanı Hakkında Farkındalık Ölçeği’ni içeren bir soru formu ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, Kolmogorov Smirnov, Independent Sample T Testi, Paired Sample T Testi, One Way ANOVA Testi ve Pearson Korelasyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Gebeler ortalama 28,46±5,36 yaşında olup, %32,6’sı lise mezunu, %57,6’sı 3.trimesterde, %51,2’sinin geliri giderinden az ve %29,1’inin ilk gebeliği idi. Gebelerin %11,2’si sigara içtiğini ve %84,4’ü yaşadığı evde sigara içildiğini ifade etti. Gebelerin sağlıkla ilgili en güvendikleri bilgi kaynakları sağlık çalışanları, aile üyeleri ve internet idi. Gebelerin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği toplam puan ortalaması 109,85±14,50 ve Üçüncü El Sigara Dumanı Hakkında Farkındalık Ölçeği toplam puan ortalaması ise 37,09±7,10 olarak saptandı. Gebelerin sağlık okuryazarlığı düzeyleri ile üçüncü el sigara dumanı hakkında farkındalık düzeyleri arasında pozitif yönlü zayıf bir ilişki bulundu (r=0,245, p=0,001).
Sonuç: Bu çalışmada gebelerin sağlık okuryazarlığı düzeylerinin ve üçüncü el sigara dumanı hakkında farkındalık düzeylerinin iyi düzeyde olduğu ve gebelerin sağlık okuryazarlığı düzeyi arttıkça, üçüncü el sigara dumanı hakkında farkındalık düzeyinin de arttığı sonuçlarına ulaşıldı.
Anahtar kelimeler: Gebelik, Sağlık okuryazarlığı, Sigara, Üçüncü el sigara dumanı.
